وظیفه گیربکس در خودرو چیست؟ + نحوه کار
تولید کننده نیرو در موتور یا پیشرانه است. انتقال دهنده هم سیستمی متشکل از بخش‌های مختلف است که عمل انتقال نیرو را در کنار هم و به صورت پیوسته انجام می‌دهند. در حقیقت نیروی تولید شده توسط پیشرانه، باید توسط یک سیستم انتقال دهنده، به چرخ‌ها منتقل شود.
جعبه دنده اغلب گیربکس نامیده می شود. گیربکس به مجموعه ای از چرخ دنده ها و بدنه آنها اشاره دارد.. از آنجایی که اکثر موتورهای وسایل نقلیه موتوری دارای سرعت های عملیاتی و دور آرام بالایی هستند، گیربکس ها به ماشین ها اجازه می دهند تا به طور موثر کار کنند و حتی به کند کردن و خاموش کردن ماشین ها کمک می کنند. گیربکس ها برای انتقال انرژی از یک منبع قدرت دوار به منبع دیگر استفاده می شوند و در خودروها، توربین ها و ماشین آلات سنگین وجود دارند.
وظیفه گیربکس
مسولیت مهم گیربکس خودرو، نظم دهی سرعت و گشتاور مورد نیاز برای شرایط گوناگون رانندگی است.
جعبه دنده خودرو دستی
در ماشین های قدیمی بیشتر از گیربکس های دستی سود برده می شد و تغییر دنده تماماً بر عهده راننده ماشین بود. در این سیستم گیربکس برای تغییر دنده راننده باید به اندازه دور موتور دقت کرده، هرگاه دور موتور افزایش یافت با استفاده از پدال کلاج و دسته دنده، دنده ماشین را تعویض دهد.
اهمیت این بخش از خودرو می‌تواند در حد موتور یا مولد نیرو شمرده شود. تعمیرات آن نیاز به مهارت بالایی دارد و توجه به نگهداری سلامت آن نیز در اولویت‌های نگهداری اصولی از خودرو است. می خواهیم این بخش پیچیده و مهم را با جزئیات بررسی کنیم و نحوه کار و انواع آن را ذکر نماییم.
موتور ماشین نیروی دورانی (Rotational Power) تولید می کند و برای حرکت دادن به خودرو این نیرو باید به چرخ ها منتقل شود که وظیفه اصلی گیربکس انتقال درست این نیروست به نحوی که در مواقعی مانند شروع حرکت یا سربالایی ها این نیرو را چند برابر کند و در لحظاتی مانند سرپایینی ها نیروی کمتری را انتقال دهد.
گیربکس اتومات
مکانیزم دوم ویژه گیربکس اتومات است. دسته دوم از انواع جعبه دنده ها که با توجه به علم روز توسعه کرده و رفته رفته جانشین جعبه دنده های دنده ای می شوند، همین گیربکس های دنده اتومات هستند. ساختمان اصلی گیربکس اتومات مشابه گیربکس های دستی است. ولی یک فرق بزرگ با سیستم های دستی دارند که آن هم حذف کلاج و نقش انسانی از سیستم دنده دهی در هنگام رانندگی است.
در اصل اینجا دیگر وظیفه تغییر دنده بر عهده راننده خودرو نیست. این کار با استفاده از یک هوش مصنوعی و سنسور داخلی انجام می گیرد. این مغز کامپیوتری دستگاه است که تصمیم می گیرد چه زمانی برای تعویض دنده ماشین مناسب است و در موقع تشخیص این موضوع خود این مغز کامپیوتری دستور تغییر دنده را به سنسور گیربکس صادر کرده و به این شکل دنده ماشین تغییر می کند.
نحوه کار گیربکس
برای توضیح دادن نوع عملکرد جعبه دنده اتوماتیک اول فکر کنیم بدون گیربکس اتومبیل چگونه بوده است. بدون کارکرد جعبه دنده از نظر قدرت و سرعت کاملا محدود میباشد برای مثال فکر کنید اتومبیل دنده ای را فقط با دنده سه رانندگی کنید. شاید شما تابه حال اینگونه رانندگی نکرده باشید. ولی اگر از اینطریق رانندگی کنید به طور حتم شما شاهد آهستگی اتومبیل در زمان حرکت اولیه هستید و نیز خواهید فهمید که در سرعت بالای ۱۰۰ کیلومتر یا ۱۲۰ کیلومتر، موتور اتومبیل صدای زیادی میکند ودور سنج موتور به قسمت قرمز رسیده و دیگر تند و نیز نمی رود. البته این نوع اتومبیل ها هیچگونه مصرفی ندارند و به سرعت خراب می شوند.
بنابراین جعبه دنده با تغییر ضریب دنده ، قدرت گشتاور و دور موتور را به صورت لازم تغییر می دهد. و در اختیار اتومبیل قرار می دهد .تا موتور با دوری متناسب و موثر کار کند.ی کی از فرق های اصلی در گیربکس اتوماتیک با گیربکس دنده ای در این مورد است.