نکات مهمی که باید هر راننده درباره روغن ترمز بداند
روغن ترمز یکی از اجزای پنهان اما کلیدی در سیستم ایمنی خودرو است. اگرچه بسیاری از رانندگان توجه ویژه‌ای به روغن موتور یا سطح آب رادیاتور دارند، اما روغن ترمز به دلیل عدم مشاهده مستقیم در عملکرد روزمره، معمولاً نادیده گرفته می‌شود. با این حال، کوچک‌ترین نقص در وضعیت روغن ترمز می‌تواند منجر به کاهش شدید عملکرد ترمز و وقوع تصادف شود.در این مقاله تیونینگ طاهری ، ۷ نکته مهم درباره روغن ترمز را شرح می دهیم:
عملکرد اصلی روغن ترمز
وظیفه اصلی روغن ترمز انتقال نیروی فشاری از پای راننده به لنت‌ها و دیسک‌های ترمز است. این روغن به گونه‌ای طراحی شده که تحت فشار بالا و دمای زیاد، نه بخار شود و نه خاصیت هیدرولیکی خود را از دست بدهد. بر خلاف بسیاری از سیالات دیگر، روغن ترمز نباید تراکم‌پذیر باشد، زیرا فشاری که راننده وارد می‌کند باید بدون اتلاف، به اجزای ترمز منتقل شود.
نکته اول: انتخاب روغن ترمز مناسب (DOT)
روغن ترمزها بر اساس استاندارد DOT (Department of Transportation) دسته‌بندی می‌شوند. هر کلاس از روغن ترمز دارای نقطه جوش متفاوتی است:
- DOT 3 برای خودروهای معمولی و سبک
- DOT 4 برای خودروهای مدرن‌تر با ترمز ABS
- DOT 5 مخصوص خودروهای خاص یا مسابقه‌ای، پایه سیلیکونی دارد
- DOT 5.1 ترکیبی است از ویژگی‌های DOT 4 و ۵ برای خودروهای پرفشار
استفاده از روغن ترمز اشتباه ممکن است باعث کاهش ایمنی، نشتی یا خرابی کامل سیستم ترمز شود.
نکته دوم: زمان مناسب برای تعویض روغن ترمز
روغن ترمز به مرور زمان رطوبت هوا را جذب می‌کند. این جذب آب باعث کاهش نقطه جوش و ایجاد بخار در خطوط ترمز می‌شود که می‌تواند عملکرد ترمز را مختل کرده یا به اصطلاح “ترمز هوا بگیرد”. به طور معمول، توصیه می‌شود هر ۲ سال یک‌بار یا هر ۴۰ تا ۵۰ هزار کیلومتر، روغن ترمز تعویض گردد. عدم رعایت این بازه می‌تواند باعث زنگ‌زدگی داخلی، کاهش قدرت ترمزگیری و افزایش احتمال قفل شدن سیستم ABS شود.
نکته سوم: روغن ترمز نباید با روغن‌های دیگر مخلوط شود
بسیاری از رانندگان، هنگام کم‌شدن سطح روغن ترمز، از هر روغنی که در دسترس دارند استفاده می‌کنند. این اشتباه می‌تواند بسیار خطرناک باشد، زیرا ترکیب روغن ترمزهای مختلف، واکنش‌های شیمیایی ایجاد کرده و عملکرد سیال را مختل می‌کند. به هیچ وجه نباید از روغن موتور، روغن گیربکس یا حتی نوع متفاوت روغن ترمز در یک سیستم استفاده کرد.
نکته چهارم: آسیب به رنگ بدنه
روغن ترمز به شدت خورنده است و در صورت ریختن بر روی بدنه خودرو، رنگ را می‌خورد و سطح بدنه را تخریب می‌کند. هنگام تعویض یا بررسی سطح روغن ترمز باید دقت زیادی کرد که هیچ‌گونه نشتی یا پاشش روی قسمت‌های رنگ‌شده خودرو ایجاد نشود.
نکته پنجم: تشخیص کیفیت روغن ترمز موجود
روغن ترمز شفاف و کمی کهربایی‌رنگ است. اگر روغن ترمز تیره یا کدر شده یا ذرات معلق در آن مشاهده می‌شود، نشانه آن است که کیفیت خود را از دست داده است. در چنین حالتی باید سریعاً نسبت به تعویض آن اقدام کرد، حتی اگر زمان دوره تعویض هنوز نرسیده باشد.
نکته ششم: نقش روغن ترمز در عملکرد سیستم‌های کمکی
در خودروهای مدرن که مجهز به سیستم‌های ABS، EBD و ESP هستند، سلامت روغن ترمز اهمیت دوچندانی دارد. زیرا این سیستم‌ها به عملکرد دقیق فشار هیدرولیکی متکی هستند. اگر ویسکوزیته یا کیفیت روغن ترمز پایین باشد، عملکرد این سیستم‌ها مختل شده و توانایی خودرو در حفظ پایداری و کنترل به شدت کاهش می‌یابد.
نکته هفتم: نگهداری و ذخیره‌سازی روغن ترمز
اگر راننده‌ای روغن ترمز اضافه در خانه نگه می‌دارد، باید توجه داشته باشد که درب بطری کاملاً بسته باشد. روغن ترمز به شدت رطوبت‌پذیر است و در صورت باز ماندن درب، خاصیت خود را از دست می‌دهد. این روغن‌ها حتی بدون استفاده، در صورت تماس با رطوبت محیط، باید دور ریخته شوند.
روغن ترمز عنصر کلیدی در امنیت خودرو
روغن ترمز یکی از عناصر کلیدی در امنیت خودرو است و کوچک‌ترین غفلت در انتخاب، بررسی یا تعویض آن می‌تواند پیامدهای سنگینی داشته باشد. آگاهی راننده از نکات کاربردی و فنی درباره این سیال، نه‌تنها عمر سیستم ترمز را افزایش می‌دهد بلکه از بروز حوادث پیشگیری می‌کند. رعایت نکات گفته‌شده در این مقاله می‌تواند راهنمایی کامل برای هر راننده‌ای باشد که به امنیت خود و دیگران اهمیت می‌دهد.