این مایع موتور را خنک می‌کند
موتور قلب تپنده خودروست که با انفجار پیاپی سوخت در سیلندرها، دمای شدیدی تولید می‌کند. این گرما اگر کنترل نشود، قطعات فلزی را دفرمه کرده و موتور را از کار می‌اندازد. بنابراین، مایع خنک‌کننده به عنوان یک محافظ حیاتی، دمای موتور را تنظیم می‌کند و از آسیب‌های جدی جلوگیری می‌کند.
ترکیبات و ویژگی مایع خنک‌کننده
این مایع از آب و ضدیخ (مانند اتیلن گلیکول) تشکیل شده است. آب به تنهایی ناتوان است: در زمستان یخ می‌زند، در تابستان به سرعت به جوش می‌آید و با فلزات واکنش نشان داده، آنها را زنگ می‌زند. اما با ترکیب با ضدیخ، نقطه انجماد به منفی ۴۰ درجه و نقطه جوش به ۲۷۰ درجه می‌رسد. افزودنی‌های ضدخوردگی در آن از سایش قطعات لاستیکی و فلزی جلوگیری می‌کند.
وظایف کلیدی مایع خنک‌کننده
۱. تنظیم دمای موتور: با جذب گرما از سیلندرها و انتقال آن به رادیاتور، از داغ شدن بیش از حد جلوگیری می‌کند.
۲. حفاظت از فلزات: با جلوگیری از خوردگی، عمر قطعات فلزی مانند رادیاتور و پمپ آب را افزایش می‌دهد.
۳. روانکاری اجزای متحرک: واشرها و پمپ آب را چرب می‌کند تا از سایش نجات دهد.
۴. مقاومت در شرایط سخت: در زمستان یخ‌زدگی و در تابستان جوشیدن آب را مسدود می‌کند.
اجزای سیستم خنک‌کننده
این سیستم شامل رادیاتور (برای کاهش دمای مایع)، ترموستات (کنترل جریان)، پمپ آب (انتقال مایع)، پروانه (افزایش تبادل حرارت) و مخزن (ذخیره‌سازی) است. مایع خنک‌کننده در این مسیر مداوم گردش می‌کند تا موتور را در دمای مطلوب نگه دارد.
رنگ‌ها و تفاوت‌های مایع خنک‌کننده
رنگ‌های سبز، آبی، نارنجی یا قرمز نشان‌دهنده نوع ترکیبات ضدخوردگی آن است. اما توجه کنید: ضدیخ خالص به تنهایی استفاده نشود، زیرا به موتور آسیب می‌زند. ترکیب ۵۰:۵۰ آب و ضدیخ، بهترین گزینه است.
تعویض و نگهداری مایع خنک‌کننده
این مایع با گذشت زمان (معمولاً ۵۰ تا ۸۰ هزار کیلومتر) خاصیت ضدخوردگی خود را از دست می‌دهد و باید تعویض شود. دورریختن آن باید با احتیاط انجام شود، زیرا ضدیخ سمی است. مخزن را در دمای پایین بررسی کنید و سطح مایع را مطابق نشانگرهای حداقثر و حداقل تنظیم کنید.
خطرات استفاده از آب به جای مایع خنک‌کننده
آب به تنهایی در تابستان به سرعت تبخیر شده، موتور را داغ می‌کند و در زمستان یخ‌زدگی ایجاد می‌کند. همچنین، واکنش با فلزات باعث زنگ‌زدگی و کاهش عمر قطعات می‌شود.
نکاتی درباره عملکرد نادرست
اگر مایع خنک‌کننده جدید تعویض کرده‌اید، اما موتور داغ می‌شود، احتمالاً فیلترها مسدود شده‌اند یا ضدیخ باکیفیت نیست. کاهش ناگهانی سطح مایع نیز نشانه نشتی در سیستم است.
خلاصه مزایا
-
جلوگیری از یخ‌زدگی و جوشیدن آب
-
کاهش سایش و خوردگی قطعات
-
تنظیم دمای مطلوب موتور
-
افزایش عمر اجزای فلزی و لاستیکی
با توجه به این نکات، مایع خنک‌کننده نه تنها دمای موتور را کنترل می‌کند، بلکه به عنوان یک محافظ همه‌جانبه، سلامت کل سیستم را تضمین می‌کند.