واژه تیونینگ(Tuning) لغتی انگلیسی بوده که ریشه آن کلمه تیون (Tune) به معنای تنظیم کردن می باشد. تیون(Tune) معانی مختلفی دارد، بطور کلی تیونینگ به معنای تغییر یک سری از پارامتر های یک سیستم در جهت رسیدن به عملکرد مناسب خواسته شده است. در ذهن اکثریت مردم کاربرد این کلمه بیشتر برای صنعت خودرو می باشد. تعریف های متداولی از صنعت تیونینگ خودرو در جهان مطرح است :
Car Tuning : یک صنعت یا سرگرمی که در آن پیشرانه (موتور) خودرو ها را برای بالا بردن عملکرد شان تقویت می کنند.
Engine Tuning : طراحی و اعمال تغییراتی در یک پیشرانه (موتور) احتراق داخلی برای بالا بردن مقاومت آن.
همانطور که در بالا ذکر شد تیونینگ بطور کلی به معنای تغییر پارامتر های سیستم در جهت رسیدن به نتیجه مطلوب است، و همچنین این موضوع تنها در صنعت خودرو استفاده نمی شود، در ادامه قصد داریم به بررسی این صنعت در حوزه خودرو بپردازیم:
تیونینگ خودرو :
شروع صنعت تیونینگ خودرو تقریبا از جنگ جهانی دوم بوده است، سال های طلایی این صنعت تقریبا از تاریخ جنگ جهانی دوم آغاز و تا سال هایی که محدودیتهای آلودگی هوا ترویج پیدا کرد ادامه داشت، همان طور که خودرو به زیر بخش هایی نظیر موتور، سیستم های انتقال قدرت، سیستم تعلیق، بدنه، چرخ ها… تقسیم می شود، تیونینگ خودرو نیز به همین بخش ها تقسیم می شود و برای تقویت هر یک از این سیستم ها از متخصص مربوط به همان بخش باید راهنمایی گرفت، به عبارت دیگر نمی توان از یک شخص برای تقویت کل خودرو راهنمایی گرفت، بلکه باید از یک تیم مهندسی استفاده کرد.
در تیونینگ پارامتر های سیستم را برای رسیدن به وضعیت مطلوب تغییر می دهند، در ورزش موتور اسپرت، در رشته های مختلف این وضعیت مطلوب متفاوت است، یعنی تغییراتی که بر روی یک خودرو بایستی اعمال شود تا یک خودرو برای شرکت در مسابقات رالی آماده شود با تغییراتی که باید بر روی خودروی دیگر برای شرکت در مسابقات سرعت انجام شود متفاوت است.
در ورزش موتور اسپرت تیونینگ خودرو به ۵ قسمت اصلی تقسیم می شود :
۱-داخل اتاق خودرو
در این بخش، داخل اتاق خودرو به نحوی تغییر داده میشود تا از نظر ایمنی و عملکرد در وضعیت مناسبی قرار گیرد، به طور مثال جهت حفظ ایمنی راننده میله های محافظ (Roll bar) در داخل اتاق نصب میشود، و یا در جهت افزایش راحتی و ایمنی راننده از صندلی های مخصوص مسابقات استفاده شده و یا برای کاهش وزن کلی خودرو معمولا صندلی های ردیف عقب برداشته می شود.
۲- پیشرانه (موتور) خودرو
در همه ی رشته های ورزش موتور اسپرت بایستی توان موتور افزایش یابد و مقاومت موتور در دور ها و بار های بالا افزایش یابد ،در ورزش موتور اسپرت بحث عمر موتور،دوام و آلایندگی آن نسبت به قدرت آن از اهمیت کمتری برخوردار است، لذا اکثر تیونینگ هایی که در این بخش اعمال میشود در جهت افزایش قدرت موتور است و عموما باعث کاهش عمر کاری موتور و افزایش آلایندگی آن می گردد. در کلاس های مختلف مسابقات معمولا یک سقف برای توان خروجی موتور ها در نظر میگیرند و تیم ها نمی توانند موتور های خود را بیش از آن تقویت کنند.
۳- سیستم تعلیق خودرو
وظیفه اصلی سیستم تعلیق خودرو این است که تحت هر شرایطی ۴ چرخ خودرو را در تماس با سطح زمین نگه دارد و چسبندگی آن بر زمین را حفظ کند، هنگامی که موتور یک خودرو برای شرکت در مسابقات تقویت می شود ، برای آن خودرو بایستی سیستم تعلیق مناسبی طراحی شود تا بتواند آن قدرت خروجی را کنترل کند و بتواند آن توان بالا را به طور واقعی در پیست اجرا کند، همانند بخش های دیگر، این بخش نیز در رشته های مختلف ورزش موتور اسپرت متفاوت است ، به طور مثال برای یک خودرویی که قرار است در مسابقات سرعت در پیست شرکت کند، باید از حرکات رول (اگر در مرکز خودرو یک مبدا مختصات را در نظر بگیریم، یک محور در راستای طول خودرو داریم(محور X)، یک محور عمود بر این محور و در راستای عرض خودرو داریم(محور Y)، آخرین محور نیز در راستای عمود بر این ۲ محور میباشد(محور Z). چرخش حول محور اول را حرکت رول(Roll) ، چرخش حول محور دوم را حرکت پیچ(Pitch)، و چرخش حول محور آخر را یا(Yaw) می نامند) خودرو کاسته شود ، لذا معمولا از سیستم های تعلیق با ارتفاع کمتر و فنر بندی های سفت استفاده میشود ، اما برای خودرویی که در مسابقات رالی شرکت میکند بحث متفاوت است، در مسابقات رالی هم مانند ریس باید از حرکات رول خودرو کاسته شود اما در مسابقات رالی به علت ناهمواری های مسیر نمیتوان از فنر بندی با ارتفاع کم استفاده کرد لذا باید از فنر بندی با ارتفاع بلند تر استفاده کرد.
۴- بدنه بیرونی خودرو
یکی از نیروهای مقاوم در برابر حرکت خودرو نیروی درگ می باشد، میزان این نیرو متناسب است با مجذور سرعت خودرو و ضریب نیروی درگ. این ضریب به هندسه خودرو بستگی دارد، هر چه هندسه خودرو از لحاظ آیرودینامیکی در وضعیت بهتری باشد این ضریب کمتر شده و مقدار نیروی درگ نیز کاهش پیدا می کند، تیم های بزرگ معمولا خودرو های خود را در تونل باد قرار می دهند و تست های آیرودینامیکی را بر روی آن انجام می دهند تا بتوانند بهترین هندسه را برای خودرو خود طراحی کنند.
۵- تایرهای خودرو
رابط اصلی بین خودرو و سطح جاده تایرها می باشند، همچنین یکی از پُر تنش ترین قطعات در خودرو های مسابقه ای تایرها محسوب می گردند، همانند سایر بخش های تیونینگ که در بالا بحث شد، برای رشته های مختلف از تایر های مختلف استفاده می شود، بطور مثال تایرهایی که در مسابقات دریفت استفاده می شود با تایر های مسابقات رالی متفاوت می باشد. حتی در یک رشته موتور اسپرت مانند فرمولا ۱ ، در یک مسابقه ممکن است از چند نوع لاستیک استفاده شود، انتخاب لاستیک مناسب برای هر مسابقه بستگی به عواملی از جمله : وضعیت آب و هوایی، وزن خودرو، تعداد دور هایی که قرار است با آن لاستیک طی شود، شرایط پیست و … دارد.
با سلام
مقاله بسیار مفیدی بود. لطفا در این مقوله مطالب فنی بیشتری در سایت قرار دهید. با تشکر
سلام ممنون از دیدگاه شما. در آینده مطالب تخصصی بیشتری در مورد ریمپ ایسیو و تیونینگ قرار خواهیم داد.
سلام میخواستم بدونم من چتور میتونم در اینده تیونر بشم